Fieldlabs@Scale

Binnen een fieldlab experimenteren kennisinstellingen, bedrijven en andere regionale organisaties met nieuwe oplossingsrichtingen voor maatschappelijke problemen. De innovaties die zo ontwikkeld worden blijken echter vaak moeilijk schaalbaar waardoor de impact op het maatschappelijke verdienvermogen nog moeilijk aan te tonen is.

In het Fieldlab@Scale project doet het interdisciplinair consortium onderzoek naar het opschalen van missiegedreven innovaties door fieldlabs in verschillende domeinen: smart-industry, gezondheidszorg, landbouw en infrastructuur. Samen met beleidsmakers, regionale netwerkorganisaties, fieldlabs en hun achterliggende organisaties brengen wij de mechanismen voor het gezamenlijk experimenteren in kaart en ontwikkelen op basis van deze inzichten een instrumentarium en opleidingsprogramma voor fieldlabs.

Projectpartners

De projectpartners van dit project zijn: Vrije Universiteit Amsterdam, Tilburg University, Eindhoven University of Technology, University of Copenhagen, TU Delft, EFRO, Gemeente Rotterdam, Provincie Overijssel, Brainport Industries, World Class Maintainance, GreenportsNL, Royal Dutch Phillips, TNO, Techport NL, ZoARG, ASPARi, Fidett Fiedlab Digitalisation Energy transition, NeLL, Smart Industry Hub North-West, Smart Industry, FME

Bezoek de website van Fieldlabs@Scale

Ben je op zoek naar het laatste nieuws over Fieldlabs@Scale? Lees het op de website!

Werkpakketten

Binnen een fieldlab experimenteren kennisinstellingen, bedrijven en andere regionale organisaties met nieuwe oplossingsrichtingen voor maatschappelijke problemen. De innovaties die zo ontwikkeld worden blijken echter vaak moeilijk schaalbaar waardoor de impact op het maatschappelijke verdienvermogen nog moeilijk aan te tonen is.

In het Fieldlab@Scale project doet het interdisciplinair consortium onderzoek naar het opschalen van missiegedreven innovaties door fieldlabs in verschillende domeinen: smart-industry, gezondheidszorg, landbouw en infrastructuur. Samen met beleidsmakers, regionale netwerkorganisaties, fieldlabs en hun achterliggende organisaties brengen wij de mechanismen voor het gezamenlijk experimenteren in kaart en ontwikkelen op basis van deze inzichten een instrumentarium en opleidingsprogramma voor fieldlabs.

Om fieldlabs te helpen groeien hebben beleidsmakers, regionale netwerken en onderzoekers een beter begrip nodig van de unieke aard van fieldlabs en hun rol bij het bevorderen van missiegedreven innovatie. Werkpakket 1 (WP1) heeft tot doel een basis te leggen voor het begrijpen en evalueren van diverse fieldlabs in Nederland. Om dit te bereiken, maakt het team een database met fieldlabs (cases), ontwikkelt het een taxonomie en beoordeelt het verschillende soorten fieldlabs en hun uitkomsten.

In eerste instantie stelt het team een database samen van meer dan 250 fieldlabs in vier domeinen – landbouw, gezondheidszorg, infrastructuur en slimme industrie – uit verschillende regio’s in Nederland. Deze database, aangevuld met gegevens uit de andere drie werkpakketten, weerspiegelt de volledige breedte van de soorten innovaties ontwikkeld binnen fieldlabs.

Op basis van deze database ontwikkelt het team een taxonomie waarmee verschillende soorten fieldlabs met elkaar vergeleken kunnen worden. Beleidsmakers kunnen deze taxonomie gebruiken om meer inzicht te krijgen in de verschillende toepassingsgebieden van fieldlabs en de daarbinnen ontwikkelde innovaties.

Ten slotte kijkt het team naar de effectiviteit van fieldlabs door sterke en zwakke punten te evalueren. Daarbij wordt specifiek gekeken naar de verschillende soorten waarde die door fieldlabs ontwikkeld worden met de bijbehorende mechanismen voor opschaling. Deze studie koppelt kenmerken van fieldlabs aan de resultaten die ze gedurende meerdere jaren produceren.

WP1 staat onder leiding van Hans Berends (VU) en omvat interdisciplinaire onderzoekers van alle vier de universiteiten, EFRO en andere consortiumpartners. De output omvat gezamenlijke publicaties in tijdschriften, conferentiesessies en -presentaties, workshops en kennisclips waarin de belangrijkste bevindingen worden samengevat.

Fieldlabs verschillen van traditionele vormen van open innovatie: ze omvatten diverse stakeholders, samenwerkend experimenteren, regionale integratie en een dubbele focus op economische en sociale doelstellingen. Deze complexiteit vormt uitdagingen gedurende de gehele levenscyclus van een fieldlab: van het aantrekken van partijen tot het ontwikkelen gedeelde infrastructuur voor gezamenlijke kenniscreatie.

Het doel van Werkpakket 2 (WP2) is om het begrip te vergroten van hoe fieldlabs ontstaan, zich ontwikkelen en blijven bestaan als kennisecosystemen. Ook kijkt dit werkpakket naar hoe regionale, nationale en Europese instellingen innovatieactiviteiten in fieldlabs beïnvloeden. Financiering vormt daarbij een kernuitdaging.

Het team selecteert meerdere fieldlab cases uit de domeinen landbouw, gezondheidszorg, infrastructuur en slimme industrie om zich te richten op de betrokkenheid van deelnemers, middelen, financiering en barrières. Workshops met netwerkorganisaties en fieldlabs helpen bij het visueel in kaart brengen van causale verbanden die vervolgens worden vertaald naar systeemdynamische modellen. Deze modellen leiden de ontwikkeling van bedrijfsmodellen en een serious game voor effectieve kennisoverdracht.

Tegelijkertijd richt het team zich op het opzetten van een institutioneel raamwerk om een fieldlab te integreren in een regionale context. De onderzoekers analyseren ook verschillende institutionele structuren die de ontwikkeling van fieldlabs in verschillende regio’s en domeinen beïnvloeden.

WP2 staat onder leiding van Marcel Bogers en wordt uitgevoerd door Tilburg University en Eindhoven University of Technology, samen met consortiumpartners. Zij co-creëren beleidsaanbevelingen om de publieke steun voor fieldlabs te verbeteren. Deze aanbevelingen worden verspreid onder relevante stakeholders en de academische gemeenschap via workshops en symposia.

Een robuust kennisecosysteem vertaalt zich niet automatisch naar een bloeiend zakelijk ecosysteem. Werkpakket 3 (WP3) heeft daarom als doel een reeks mechanismen te ontwikkelen voor het opschalen van innovatieve oplossingen die zijn ontwikkeld binnen fieldlabs. Het werkpakket onderzoekt daarbij ook de spanningen tussen economische en sociale waarden en ontwikkelt een tool om deze spanningen te verminderen.

Het team begint met het selecteren van volwassen fieldlabs: cases waar aanzienlijke vooruitgang is geboekt. Van deze cases wordt data verzameld over de opschaling van innovatieve oplossingen (van fieldlabs naar bedrijven) en over de betrokkenheid van verschillende stakeholders bij de implementatie. Op basis van deze data identificeert het team opschalingsmechanismen en ontwerpt het een framework om de collectieve impact die wordt gegenereerd te beoordelen.

Vervolgens worden workshops gehouden om bruikbare opschalingsstrategieën te ontwikkelen op basis van geïdentificeerde mechanismen. Deze strategieën worden vervolgens getest via scenario-gebaseerde simulaties met coördinatoren van geselecteerde fieldlabs en de co-financiers.

Het team identificeert ook verschillende soorten waarden, creëert waardekaarten en ontwikkelt een framework om de effecten te begrijpen op de niveaus van fieldlab, organisatie en maatschappij. Een prototype tool wordt vervolgens ontwikkeld om belanghebbenden te helpen over hoe om te gaan met conflicterende waarden en er voor te zorgen dat iedereen bijdraagt aan maatschappelijke waarde.

WP3 staat onder leiding van Fleur Deken (VU) en wordt uitgevoerd door VU en Universiteit Twente, in samenwerking met consortiumpartners. Meerdere workshops en sessies op conferenties worden georganiseerd waarbij de focus ligt op de gezamenlijke opschalingsprocessen.

Het versnellen van de maatschappelijke en economische opschaling van innovatieve oplossingen vereist gedragsveranderingen van regionale netwerkorganisaties, ondersteuningsprogramma’s en deelnemers aan fieldlabs.

Werkpakket 4 (WP4) richt zich op het delen van de projectkennis door het opzetten van een Community of Practice (CoP) en het ontwerpen van Fieldlab Academy-programma’s. Deze programma’s maken gebruik van de Challenge Based Learning (CBL) benadering. De programma’s hebben tot doel coördinatoren en deelnemers uit te rusten met kennis, praktische vaardigheden en sociale competenties om de complexiteit van fieldlabs te kunnen doorgronden.

In lijn met CBL worden wetenschappelijke publicaties vertaald naar een reeks Nederlandse en Engelse kennisclips, waarin onderzoekers de basisprincipes van hun bevindingen uitleggen. Het curriculum van de Fieldlab Academy omvat kenmerken van fieldlabs, sociale dynamieken, bedrijfsmodellen, waardendilemma’s en oplossingen voor opschaling.

De Community of Practice bevordert samenwerking tussen onderzoekers en professionals, faciliteert kennisuitwisseling via workshops, expertpanels, co-creatiesessies en kennisbijeenkomsten.

WP4 staat onder leiding van Leentje Volker (UT) en omvat alle vier universiteiten, in samenwerking met veel van de co-financiers en partners zoals Greenports NL, Stichting Pioneering en Brainport Industries.

Het nieuws over Fieldlabs@Scale

Meer weten? Neem contact op