Challenge Aanbesteden, Samenwerken en Organiseren

Deze Challenge staat in het teken van aanbesteden, samenwerken en organiseren. Dit keer in een wat andere vorm. Studenten werken samen met deelnemers aan verschillende vraagstukken. De resultaten daarvan dragen bij aan ons doel: een uniforme aanpak die leidt tot meer duurzaamheid en circulariteit in de openbare ruimte en infra. 

De Challenge Aanbesteden Samenwerken en Organiseren loopt van februari tot en met juni 2025.

Vraagstukken binnen deze Challenge

Een breedgedragen uniforme aanpak

Binnen de Challenges van Infra Futurelabs is het afgelopen jaar gewerkt aan de ontwikkeling van een uniforme aanpak voor overheden in Twente. Deze aanpak heeft als doel de samenwerking te verbeteren en innovatieve oplossingen structureel toe te passen in infrastructuurprojecten. De aanpak is tot stand gekomen in samenwerking met circa tien overheidsorganisaties, ondernemers en studenten. De betrokken partijen zien de potentie van deze methode als nieuwe standaard werkwijze.

Maar om de aanpak succesvol te implementeren in heel Oost-Nederland, is het noodzakelijk dat een bredere groep overheidsorganisaties de werkwijze omarmt en toepast. Daarom is één van de centrale vraagstukken binnen deze challenge:

Wat is er nodig om een grotere meerderheid van overheidsorganisaties in Twente te overtuigen en te ondersteunen bij het structureel toepassen van de uniforme aanpak?

Het onderzoek levert een gedetailleerd adviesrapport op en een prototype van een tool of instrument dat door overheidsorganisaties in Twente kan worden gebruikt. Dit prototype kan bijvoorbeeld een webtool zijn die de uniforme aanpak toegankelijker en gebruiksvriendelijker maakt. 

Het effect van de aanpak op de markt

Bij de ontwikkeling van de uniforme aanpak is tot nu toe vooral samengewerkt met overheden en opdrachtnemers. Toch reikt de impact van deze aanpak verder: ook andere marktpartijen, zoals ketenpartners, producenten en toeleveranciers, worden beïnvloed. Om het volledige potentieel van de aanpak te benutten, is bredere betrokkenheid van deze groepen essentieel. Het is belangrijk te begrijpen hoe deze partijen de uniforme aanpak ervaren en welke invloed deze heeft op de samenwerking binnen de keten. Een vraagstuk binnen deze challenge is daarom:

Wat is de impact van de uniforme aanpak door overheden op de samenwerking in de marktketen?

Het onderzoek resulteert in een marktanalyse die inzicht biedt in de structuur en dynamiek van de keten binnen infrastructuurprojecten. Daarnaast wordt een adviesrapport opgesteld met concrete aanbevelingen voor zowel overheden als ondernemers. Dit rapport helpt beide groepen hun rol binnen de keten te versterken en de uniforme aanpak optimaal toe te passen.

Circulaire waardeketen van beton

Beton is een van de meest gebruikte materialen in de openbare ruimte. Het wordt toegepast in geprefabriceerde elementen zoals tegels, straatstenen en rioleringsbuizen, maar ook als in-situ gestort materiaal voor bijvoorbeeld rijbanen en vloeren. De productie van cement, een essentiële grondstof voor beton, is echter verantwoordelijk voor een aanzienlijk aandeel in de wereldwijde CO₂-uitstoot. Tegelijkertijd zijn er veelbelovende ontwikkelingen die beton duurzamer maken.

Om bij te dragen aan een circulaire economie is het van cruciaal belang om de betonketen in Twente beter te begrijpen en volledig circulair te maken. Dit brengt ons bij het centrale vraagstuk:

Hoe kunnen we in Twente de betonketen sluiten volgens de principes van de circulaire economie?

Het onderzoek zal resulteren in een uitgebreide analyse van de betonketen in Twente, inclusief een adviesrapport met concrete aanbevelingen voor zowel overheden als bedrijven. Dit rapport biedt inzicht in de kansen om de betonketen te verduurzamen en circulair te maken. Het legt nadruk op innovaties, samenwerkingsmogelijkheden en praktische stappen om de transitie naar een circulaire betonketen te versnellen.

Maturity scan voor circulair aanbesteden 

De Universiteit Twente levert op twee manieren een waardevolle bijdrage aan deze Challenge. Enerzijds door de ontwikkeling van een maturity scan en anderzijds via een projectopdracht voor masterstudenten. De maturity scan kan in eerste instantie worden onderzocht door een afstudeerder. Tegelijkertijd wordt er gekeken naar de mogelijkheden voor financiering van een PDEng-traject, om verdere ontwikkeling en toepassing te ondersteunen.

De Nederlandse infrasector bevindt zich in een transitie naar circulair bouwen. De Rijksoverheid heeft als doel gesteld dat vanaf 2030 alle overheidsaanbestedingen circulair zijn, tenzij dit niet volledig haalbaar is. Om deze ambitie te realiseren, is het professionaliseren van duurzaam en circulair aanbesteden op gemeentelijk niveau essentieel. Dit onderzoek richt zich op het ontwikkelen van een maturity scan die gemeenten helpt hun huidige niveau van duurzaam en circulair aanbesteden te beoordelen en gericht te verbeteren.

Er wordt antwoord gegeven op de vraag:

Hoe kan de bestaande MSU++ maturity scan worden aangepast om het professionaliseren van duurzaam en circulair aanbesteden op gemeentelijk niveau te ondersteunen?

Het onderzoek resulteert in een herziene versie van de MSU++ maturity scan, specifiek ontworpen voor het evalueren en verbeteren van duurzaam en circulair aanbesteden door gemeenten. Deze tool biedt praktische handvatten voor het beoordelen en optimaliseren van strategische en ondersteunende processen rondom circulair aanbesteden.

Aanbestedingsstrategieën voor circulaire en duurzame projecten

De transitie naar een circulaire en duurzame economie vereist vernieuwende aanpakken binnen aanbestedingsstrategieën in de bouw- en infrasector. Traditionele contractvormen sluiten vaak niet meer aan bij de ambities op het gebied van circulariteit, duurzaamheid en samenwerking. Om deze uitdagingen effectief aan te pakken, wordt onderzocht hoe circulariteit en duurzaamheid geïntegreerd en uitgevraagd kunnen worden in aanbestedingsprocedures. Er wordt daarmee gewerkt aan de vraag:

Welke varianten van aanbestedingsstrategieën zijn geschikt om circulariteit, duurzaamheid en samenwerking te stimuleren in bouw- en infrastructuurprojecten?

Het onderzoek resulteert in een overzicht van alternatieve aanbestedingsstrategieën, waaronder:

  1. Gedetailleerde beschrijvingen van verschillende strategieën.
  2. Praktijkvoorbeelden van succesvolle toepassing.
  3. Aanbevelingen voor publieke opdrachtgevers om deze strategieën effectief in te zetten.

Daarnaast biedt het rapport richtlijnen voor het kiezen van de meest geschikte strategie, afgestemd op specifieke projectdoelen en context. Hiermee krijgen opdrachtgevers concrete handvatten om aanbestedingsprocessen te optimaliseren en bij te dragen aan een duurzame en circulaire economie.

Circulariteit van relining in rioleringen 

Binnen Twents Waternet werken meerdere Twentse gemeenten samen aan het duurzaam en circulair beheren van rioleringen. Een belangrijke keuze binnen dit beheer is de afweging tussen het toepassen van relining en het volledig vervangen van rioleringen. Relining is een techniek waarbij bestaande rioleringen worden hersteld door het aanbrengen van een nieuwe binnenlaag, wat vaak minder ingrijpend en sneller is dan volledige vervanging.

Dit onderzoek richt zich op het beoordelen van de circulariteit van relining in vergelijking met volledige vervanging. Het doel is om gemeenten te ondersteunen bij het maken van onderbouwde keuzes die bijdragen aan duurzame en circulaire riooloplossingen. Het vraagstuk waar binnen deze challenge aan gewerkt wordt is:

Welke afwegingen spelen een rol bij de keuze tussen relining en het volledig vervangen van rioleringen binnen de deelnemende gemeenten, vanuit het perspectief van circulariteit, milieueffecten en kosten?

Het onderzoek resulteert in een uitgebreid rapport waarin de effecten van relining en vervanging grondig worden vergeleken. Het rapport biedt praktische aanbevelingen voor gemeenten om keuzes te maken die aansluiten bij hun ambities op het gebied van duurzaamheid, circulariteit en kostenefficiëntie.

Wat is jouw rol in de circulaire economie?

Iedereen speelt een rol in de beweging naar een circulaire economie (of het behouden van een lineaire economie). Het is aan jou om te bepalen wat die rol is. Door je aan te sluiten bij Challenge pak jij de rol van voorloper in deze transitie.

Als overheidsinstelling, expert of ondernemer kan je op elk moment aansluiten bij de challenge. Elk half jaar doorlopen we hetzelfde proces, maar focussen we op een ander stukje van de puzzel.  Zo vormen we samen onze ideale invulling van de circulaire economie.

Meer weten? Neem contact op met Lars Mulder via l.mulder@pioneering.nl.

Deelnemers van deze challenge

Bijeenkomsten van deze Challenge

Mogelijk gemaakt door

De Challenge Aanbesteden, Samenwerken en Organiseren wordt mede mogelijk gemaakt door de programma’s Infra Futurelabs Overijssel en Circulaire Waardeketens.

Infra Futurelabs Overijssel is opgezet door Stichting Pioneering, Bouwend Nederland en Provincie Overijssel met als doel om overheden, ondernemers en onderwijsinstellingen samen te laten werken aan het behalen van klimaatdoelstellingen in de infra-sector.

Circulaire Waardeketens is een programma van Twente Board gefinancierd vanuit de Regiodeal. Het consortium bestaat uit De Land Bouwers, Waterschap Vechtstromen, Rabobank, TAUW Foundation, Building Balance, Twentse Bouwboeren en Pioneering.

Infra Futurelabs Overijssel

Infra Futurelabs Overijssel bundelt de kennis en kunde van overheden, ondernemers en onderwijsinstellingen om de GWW-sector een sneller klaar te maken voor een circulaire economie.

Circulaire Waardeketens

Circulaire Waardeketens Binnen het programma Circulaire Waardeketens streven we ernaar om verschillende ketens in de bouw- en infrasector te sluiten.…

Het laatste nieuws

Meer weten? Neem contact op