Werkgroep lijn: Techniek

Afgelopen periode hebben studenten van Hogeschool Arnhem Nijmegen onderzoek gedaan naar de stand van de techniek om tot een emissievrije asfaltset te komen. Zij hebben daarvoor deskresearch gedaan, beurzen bezocht, bedrijven gesproken en interviews gehouden met deelnemers aan het programma. Het onderzoek heeft veel inzicht gegeven in waar we staan met emissievrij asfaltmaterieel.

We willen graag versnellen, maar technisch gezien zien we nog grote uitdagingen in het programma De Emissievrije Asfaltset. Natuurlijk zijn er al emissievrije asfaltwalsen en transportmiddelen, maar andere materieelstukken zoals emissievrije asfaltfrezen en asfaltspreidmachines zijn er nog niet of zijn nog in ontwikkeling en op dit moment niet operationeel beschikbaar.

Bij het emissievrij maken van asfaltmaterieel ligt de focus op dit moment op elektrificatie. Voor de meeste materieelstukken is gebleken dat dit een prima oplossing is. Het is echter de vraag of elektrificatie van energieslurpende materieelstukken zoals bijvoorbeeld asfalltfrezen ook haalbaar is. Een oplossing met waterstof zou bij deze machines meer voor de hand liggen. Daar is tegelijkertijd nog veel in te ontwikkelen. Gebruik van waterstof heeft ook nadelen, want bij de aandrijving van materieel is het emissievrij, maar bij de productie van waterstof wordt nog altijd flinke uitstoot aan broeikassen veroorzaakt. Maar ook daar staat de ontwikkeling niet stil.

De drang om te versnellen leidt in de media regelmatig tot publicaties van partijen die claimen een emissievrije asfaltspreidmachine te hebben. Hoewel deze partijen met prototypes de werking van emissievrije asfaltspreidmachines veelvuldig in de praktijk demonstreren is er nog geen partij die operationeel een volledig emissievrije asfaltspreidmachine heeft.

Als je de ontwikkeling van de emissievrije asfaltspreidmachine langs de Technology Readiness Levels (TRL) legt, dan komen we qua ontwikkeling nu nog niet boven trede 7 en 8. Dat wil zeggen dat de technische ontwikkelfase nog niet volledig doorlopen is. De stap naar de operationele fase (level 9) moet namelijk nog worden gemaakt. Deze stap is nodig zodat ook de randvoowaarden aanwezig zijn en materieelstukken voldoen aan alle eisen en rendabel kunnen worden ingezet. Maar zoals eerder aangegeven zitten marktpartijen niet stil en gaan de ontwikkelingen snel.

We zien in deze transitie interessante samenwerkingsvormen ontstaan tussen individuele marktpartijen en startups en/of nieuwe toetreders. In deze samenwerking worden bestaande materieelstukken emissievrij gemaakt en vaak volledig gereviseerd, waardoor ze een nieuwe levenscyclus krijgen. Ook nog eens erg circulair. Wat daarbij opvalt is dat producenten van materieel, vaak wereldspelers, min of meer langs de zijlijn staan, maar de ontwikkelingen met grote interesse volgen en vaak daar waar mogelijk ondersteunen.

Naast de technische ontwikkeling van Emissievrij Asfaltsmaterieel is de laadinfrastructuur een grote uitdaging. De huidige infrastructuur kan amper voorzien in de energiebehoefte die we als maatschappij hebben en asfaltmaterieel werkt veelal op plekken waar laadinfrastructuur vaak niet direct voorhanden is. Ook het aantal locaties waar waterstof getankt kan worden is nu nog zeer beperkt. Ook dit zijn belemmeringen voor de laatste stap naar level 9 van de TRL.

Deelnemers aan het programma De Emissievrije Asfaltset pleiten daarom voor een geleidelijke overgang naar volledig emissievrije asfaltverwerking in 2030. Zo ziet men als tussenstap dat:

  1. beschikbare emissievrije materieelstukken zo veel mogelijk in te zetten
  2. het gebruik van HVO100 (Hydrotreated Vegetable Oil) wordt gestimuleerd. HVO wordt geproduceerd uit plantaardige oliën, afval, restoliën en vetten, zoals afgewerkt frituurvet. HVO diesel kan in elke dieselmotor worden bijgetankt. Hij kan zowel zuiver worden gebruikt (100% concentratie), als in elke verhouding met bijvoorbeeld fossiele diesel. Zo bestaat HVO20 uit 20% HVO en 80% fossiele diesel. Leveranciers claimen dat HVO100 volledig fossielvrije diesel is, de CO2-uitstoot verlaagt met 90% t.o.v. gewone diesel, een zeer lage uitstoot van schadelijke emissies zoals fijnstof, stikstof en roet, het bevat vrijwel geen zwaveldeeltjes en aromaten, het bevat geen FAME biodiesel componenten, het is biologisch goed afbreekbaar en het is vrijwel geurloos.

Emissievrije Asfaltset

Het programma Emissievrije Asfaltset werkt in werkgroepen vanuit vier lijnen: techniek, exploitatie, funding en contracteisen. Van daaruit wordt samen met studenten van Saxion Hogeschool en Hogeschool Arnhem Nijmegengezocht naar de best passende oplossing voor zowel techniek, samenwerken en exploitatie. Maar de deelnemende organisaties onderzoeken ook wat er moet veranderen in aanbestedingen en contracten om emissievrij werken rendabel te laten zijn ten opzichte van de conventionele manier van werken.

Meer weten? Neem contact op