“De eerste ervaring van onze medewerkers met een Micro Learning Community leverde een tastbaar én duurzaam resultaat op”
Bas van Dongen van het project Innovatieve leerarrangementen voor de energietransitie: “In een serie interviews nemen we verschillende Micro Learning Communities onder de loep. Wat was het doel? Hoe is dat bereikt? En vooral: hoe hebben de medewerkers en directie de mLC ervaren?” Dit interview gaat over de mLC bij Wassink Installatie. Doel? Het gezamenlijk voorbereiden en implementeren van refurbished onderdelen voor cv-installaties bij een grote klant.
Bas: “Door het gekozen thema dicht bij de invloedsfeer en dagelijkse werkzaamheden van de deelnemers te houden, groeit het enthousiasme om samen tot een werkbare oplossing te komen en is daardoor de duurzame inbedding gegarandeerd. Deelnemers leren in een mLC van elkaar en staan open voor elkaars suggesties. Door een combinatie van een aantal micro-interventies betrek je de medewerkers met hoofd én hart en breng je in je technische bedrijf daadwerkelijk een transitie op gang.” De uitdaging voor de mLC bij Wassink Installatie lag geheel in lijn met de bovenstaande uitgangspunten. Bas: “Het doel was om samen met een leverancier van cv-ketels proberen deze circulair te maken, eveneens in samenwerking met een woningbouwcorporatie. Het duurzame doel was om bij onderhoud en service over te stappen van nieuwe onderdelen naar gereviseerde onderdelen. Hoe organiseer je dat binnen je bedrijf procesmatig en ook voor wat betreft expeditie, administratie, logistiek en montage? Het management van Wassink Installatie had de moed die uitdaging over te laten aan de mLC.”
Meer weten over Micro Learning Communities? Ga naar ”Het Bouwproject als Leerproject”!
Innovatieve leerarrangementen
In het project Innovatieve leerarrangementen voor de energietransitie bundelen vijf mkb installatiebedrijven hun krachten in het ontwikkelen van de technische en sociale skills van hun medewerkers voor de energietransitie door het opzetten en toepassen van ‘micro learning communities (mLC)’. In deze micro learning communities komen vakmensen van verschillende afdelingen in een kleine groepen samen om te werken aan oplossingen voor concrete vraagstukken rondom de energietransitie, gesteund door een ervaren externe facilitator of procesbegeleider. Naast de eigen medewerkers nemen idealiter ook een inhoudelijk docent en een student aan de mLC deel.
In de mLC wordt de werkomgeving van de deelnemers ingericht als leeromgeving, waar leren, werken en innoveren in elkaar versleuteld worden. Leren gebeurt daardoor min of meer vanzelf en onopgemerkt en beklijft ook beter. Met als bijkomend effect een verandering in leercultuur omdat mensen elkaar makkelijker opzoeken, kennis wordt gedeeld en waar leren van en met elkaar centraal staat.
Thema LC past bij beleid van MT
Rob Tanck is Hoofd Bedrijfsbureau bij Wassink Installatie en MT-lid. Hij is nauw betrokken bij de Micro Learning Community voor refurbished onderdelen: “Circulariteit is op de agenda gezet binnen het MT met een aantal doelstellingen. Naast de doelstelling toepassen van gereviseerde onderdelen is enthousiasmering van medewerkers ook een belangrijk item. Het onderwerp om te komen tot de introductie van gereviseerde onderdelen voor een vaste opdrachtgever bleek passend, ook binnen ons transitiebeleid. Niet te groot en voor alle deelnemers overzichtelijk.”
Voor alle ideeën is ruimte
“Normaal bedenken wij wat in het MT en op enig moment bereikt dit de collega’s op de werkvloer. In een mLC werkt het andersom, heel spannend. De mLC bestond onder andere uit een service-coördinator, een servicemonteur, magazijnmeester, hoofd administratie en een tekenaar/werkvoorbereider, veelzijdig samengesteld dus. Voor alle ideeën is ruimte in een mLC en het was een goede zet om niet het MT te laten aansluiten. Daarmee creëer je een echt innovatieve beweging vanaf de werkvloer. Heel leuk om te zien hoe de mLC zich ontwikkelde.”
Servicegericht meedenken
Ike de Vries is bij Wassink Installatie werkzaam als Assistent Contractbeheer: “Na 30 jaar ben ik behoorlijk technisch onderlegd.” Maar Ike had geen ervaring met een micro Learning Community: “Ik was direct positief toen ik vanuit mijn functie gevraagd werd ondersteuning aan de nieuwe mLC te bieden. Wat hierin meespeelde, is dat de opdracht van de Micro Learning Community veel raakvlakken heeft met de afdeling waar ik op werk. Alles waar ik aan kan bijdragen om de wegwerpindustrie tegen te gaan, daar werk ik graag aan mee. Ik zag dit als een kans om vanuit onze Serviceafdeling bij Wassink Installatie stappen te maken op het gebied van duurzaamheid. Maar dan wel zonder dat je concessies doet aan de garanties die de leveranciers van de onderdelen gaan geven.” Ike rolde voor zijn gevoel vrij gemakkelijk in de mLC van Wassink Installatie: “De essentie bij een deelname aan een mLC is dat je openstaat voor nieuwe leermomenten en ervaringen.”

Samen inspirerend nevensporen ontdekken
Ike zag in de mLC allerlei nieuwe uitdagingen: “Ook leerde ik om niet alleen op een kleine schaal naar een oplossing voor ons vraagstuk te zoeken, maar dit veel breder en groter te trekken. In een mLC moet je niet in afgebakende terreinen denken. Samen ontdek je allerlei nevensporen waarlangs je met elkaar in de mLC op door kan zoeken, heel inspirerend. Je bent dus weliswaar actief aan de slag met de feitelijke kernopdracht, maar leert ook de opbrengst uit allerlei nevenstraten te wegen en toe te passen. Een mLC leert je heel erg in de breedte je ideeënontwikkeling te stimuleren.”
Meedenkende monteur
Erwin Maas is bij Wassink Installatie werkzaam als servicemonteur, specifiek voor onderhoud en storing: “Mijn inbreng in de mLC? Ik weet na 23 jaar bij Wassink Installatie uit de dagelijkse praktijk precies welke onderdelen wel en niet hergebruikt kunnen worden. Die inbreng was nuttig in de mLC. Hiermee voorkwamen we overbodig onderzoekwerk. Dat is ook het leuke van een mLC: de leden komen van meerdere afdelingen en functies, maar de inbreng van iedereen is welkom en wordt serieus meegewogen. In mijn geval was dat dus de praktijkkennis over wat je wel en niet kunt reviseren. In het begin tast je met elkaar af hoe je het samen kunt oppakken. Al snel vielen we in onze rollen. En als dat nodig was, dan attendeerde de facilitator en vakdocent ons op alternatieve ideeën en routes.”
Leerzaam vanuit studie
Niels Teunissen werkt in het kader van zijn BBL-traject als tekenaar/werkvoorbereider bij Wassink Installatie: “Met mijn voorwerk kunnen de monteurs gericht op pad.” Niels neemt deel aan de Micro Learning Community van Wassink Installatie: “Vanuit mijn studie kende ik het doel van een mLC, maar had er nog niet eerder aan deelgenomen. Bij Wassink kreeg ik die kans.” Niels en zijn collega’s krijgen veel steun van facilitator Marieke Daemen: “Zij legde heel helder uit wat een mLC is en hoe het werkt. Ook hielp zij ons einddoelen voor onze mLC formuleren en de tussenstappen daarnaartoe te bewaken.” Ook de rol van Dirk Jan Wegman in de mLC als vakinhoudelijk docent was nuttig: “Hij had serieuze inbreng, omdat hij ervaring heeft met cv-ketels en daardoor kon hij ons goed helpen bij de oplossing die we zochten.”
Specifieke leerwinst
Niels geeft aan dat hij in de mLC vooral heeft geleerd hoe hij efficiënt informatie kan verzamelen om die vervolgens ook nog eens overzichtelijk op te slaan: “In een mLC verzamel je heel veel informatie. Ik heb in de mLC geleerd snel de scheiding te maken tussen voor de mLC wel en niet belangrijke informatie. De mLC leerde mij hoe je dat makkelijker kan uitfilteren, zodat je dit kunt verwerken in het proces.” De mLC met als einddoel de introductie van refurbished cv-onderdelen bevindt zich inmiddels in de afrondende fase: “De open eindjes lossen we nu samen op. Ook gaan we ervoor zorgen dat de nieuwe manier van werken met refurbished cv-onderdelen goed wordt ingebed in ons werkproces bij Wassink Installatie.” Tot slot: Niels en zijn mLC-collega’s vinden dit experiment zeker naar meer smaken: “In een andere vestiging van Wassink Installatie is inmiddels ook een mLC gestart.”
Supportrol van technisch docent
Dirk Jan Wegman is hoofddocent Technische Bedrijfskunde aan Hogeschool Saxion. Dirk Jan legt graag zijn rol uit van vakinhoudelijk docent bij de mLC Gas erop! van Wassink Installatie: “Ik breng kennis en kunde in. In dit geval voor de uitdaging om de gewenste overschakeling op refurbished componenten voor cv-ketels in technisch goede banen te leiden. Bijvoorbeeld door technische problemen die de deelnemers aan deze mLC ervaren te helpen oplossen. Niet door zelf direct een kant-en-klare oplossing aan te reiken, maar juist door de vakmensen die deelnemen aan deze mLC vragen te stellen, zowel met een praktische als theoretische insteek. Bedoeld om hen zelf te inspireren en te motiveren om samen naar een oplossing toe te werken.”
Deelnemers zelf laten ontdekken
Dirk Jan geeft aan dat het best wel uitdagend is om in een mLC niet al je vakkennis direct te spuien en de deelnemers eraan zelf ontdekkingen te laten doen en hen hierin te begeleiden: “In het verleden heb ik leidinggevende werkervaring opgedaan met de productie van cv-ketels. De essentie van mijn werk was om bij technische uitdagingen direct het voortouw te nemen. In een mLC heb ik meer een motiverende en coachende rol om de deelnemers de juiste technische vakkennis te laten ontdekken door de juiste vraagstelling. Ja, soms moet je dan op je handen zitten. Toch is het effectiever als je de vakmensen zelf het beste antwoord op de voorliggende technische vraag laat ontdekken. In de praktijk werkt het zo, ook bij de mLC van Wassink Installatie, dat als de vakmensen samen de oplossing vinden, en die niet van hogerhand krijgen opgelegd, men er ook veel enthousiaster over is. En er ook direct mee aan de slag gaan. Een top-down benadering werkt nu eenmaal niet optimaal. Een goed werkend instrument voor een mLC is bijvoorbeeld een brainstormsessie met alle deelnemers aan deze mLC. Van mijn kant schetste ik de kaders voor hoe je zo’n sessie optimaal inricht, zoals met een brown paper sessie waarin we met elkaar eerst eens het complete proces in kaart hebben gebracht.”
Facilitator, primair ondersteunend aan de micro Learning Community
Marieke Daemen is in het dagelijks leven docent en werkt momenteel binnen de academie Business Building & Technology van Hogeschool Saxion aan de thema’s onderwijs en kwaliteit. Eveneens vervult zij in de Micro Learning Community van Wassink Installatie de rol van facilitator: “Die rol vind ik uitermate interessant omdat het draait om processen met groepen mensen. Ik zag genoeg raakvlakken met mijn huidige werk om deze uitdaging als facilitator in de Micro Learning Community van Wassink Installatie aan te gaan.”
Elke vraag is relevant
Als facilitator hoef je zelf geen inhoudelijke technische vakkennis te hebben in relatie tot de gegeven opdracht, ervaart Marieke: “De deelnemers aan de mLC zeiden dan ook gekscherend dat het zelfs fijn was dat ik technisch niet volledig onderlegd ben. Daarentegen: ik werk al jaren in een technische academie, dus weet ik wel enigszins hoe een installatiebedrijf werkt, hoe een gebouw in elkaar steekt en welke rol een cv-ketel daarin speelt. Maar verder word ik niet gehinderd door kennis van technische principes en dergelijke. Het voordeel daarvan is dat ik daardoor onbelemmerd door kennis al mijn vragen in de mLC kon stellen. Want dat is óók een belangrijke essentie van een mLC: je mag alles zeggen, vragen en op tafel leggen. En dan is een vraag soms zo dom nog niet omdat het ook de andere deelnemers aan de mLC bewuster maakt van bepaalde aspecten die bijdragen aan de oplossing van het vraagstuk.”
De ruimte geven aan anderen
Het is de bedoeling dat de deelnemers aan de mLC in hoog tempo van elkaar leren. Maar ook als facilitator van de mLC bij Wassink Installatie heeft Marieke haar kennis uitgebreid: “Ik heb geleerd dat het vanuit mijn rol ook goed is als ik eens het gevoel had in de mLC dat ik niets doe. Als je niet actief ingrijpt, geef je ruimte aan de deelnemers in de mLC om het woord te nemen en elkaar te bevragen. Uiteraard is het dan ook weer mijn rol als facilitator om die ruimte efficiënt te laten benutten door alle deelnemers. In de mLC van Wasssink Installatie was er alleen zo nu en dan een interventie nodig op procesniveau. Vooral om met elkaar weer even scherp te krijgen wat ook alweer het kerndoel was van deze specifieke mLC. Want als je dat opnieuw scherp stelt tijdens het lopende proces, kies je met elkaar ook weer beter uit alle mogelijkheden die er voor je liggen. De deelnemers waren erg zelfwerkzaam: ze legden alles vast, maakten vervolgafspraken en dergelijke. Ook op dat vlak hoefde ik als facilitator niet te acteren.”
Informatiestrategie
“Ik heb eveneens geleerd in de mLC dat het belangrijk is om de deelnemers ervan bewust te maken welke strategie zij inzetten om de juiste informatie te vergaren. Dit klinkt ingewikkelder dan het is. Ik bedoel concreet bijvoorbeeld naar je collega toelopen en gewoon vragen: hoe doe jij dit? Of een monteur vragen een filmpje te maken als hij een cv uit elkaar heeft gehaald. Ook leren de deelnemers elkaar beter kennen door elkaar te bevragen.”
Het project Innovatieve leerarrangementen voor de energietransitie is een MKBIDee-project en wordt mede mogelijk gemaakt door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.
De consortiumpartners van Innovatieve leerarrangementen voor de energietransitie zijn: Techniek Nederland | Alferink Installatietechniek | Engberink Technische Installaties | Pactum Installatietechniek | Wassink Installatie | Wijco Technics
Met dank aan:
Hogeschool Saxion | Universiteit Twente | TechYourFuture
Wij Techniek | Stichting Pioneering
Het project Innovatieve leerarrangementen voor de energietransitie is een samenwerking met het NWO-project Gas Erop! (055.19.001).