Op 5 april 2024 vond de 5e sessie van de CHALLENGE plaats. In de CHALLENGE gaan vijf overheden aan de slag met elk hun eigen project in de ruimtelijke leefomgeving. Tegelijkertijd werken ze samen aan een uniforme aanpak om tot circulaire en duurzame inrichting van de infrastructuur en openbare ruimte te komen. De Aanpak Duurzaam GWW is daarvoor als basis gekozen, alleen is deze in de huidige vorm niet concreet genoeg. In de Challenge gaan we samen met overheden, ondernemers en onderwijsinstellingen op zoek naar wat nodig is om de aanpak concreter en beter te maken.
Jan Wienk van Pioneering gaf de aftrap voor de bijeenkomst, waarbij hij het belang van de uitdaging benadrukte om tot een uniforme aanpak te komen voor duurzaamheidsthema’s in de openbare ruimte. Hij wees op de huidige diversiteit in benaderingen en de behoefte aan een uniforme aanpak.
Samenwerking met Studenten
Tijdens deze sessie sloten deeltijdstudenten aan van de opleiding Deeltijd Civiele Techniek aan de HAN, die in de minor Ruimtemakers momenteel bezig zijn met een opdracht over wat nodig is om tot een verbeterde Aanpak Duurzaam GWW te komen. De samenwerking met studenten is een belangrijk aspect van de CHALLENGE.
De projectgroep bestaat uit Jelle Ortse, Fabian van Stralen, Luuk Molewijk en Matthijs Schutte. Allen zijn zij al werkzaam als werkvoorbereider of uitvoerder bij marktpartijen en een gemeente. Ze buigen zich tijdens dit semester over de opdracht: Ontwikkel een verbeterde aanpak Duurzaam GWW in samenwerking met de deelnemers aan de Pioneering CHALLENGE ‘duurzaam & circulair werken’.
In de minor wordt de zogenaamde Ruimtemakers-aanpak gehanteerd, die bestaat uit de stappen Ontmoeten, Ontdekken, Ontwikkelen en Organiseren. De studenten hebben met deze bijeenkomst de Ontdekkingsfase afgerond en starten de Ontwikkelfase. De Ontdekkingsfase wordt afgesloten met een ‘creatieve cross-over’. Daarvoor pitchten ze kort de huidige bevindingen en konden de aanwezige experts vanuit het werkveld input geven, waarmee de invulling van het onderzoek verder aangescherpt kan worden. vroegen ze feedback op aan de aanwezige experts. De studenten kwamen erachter dat er een onderdeel is van de Aanpak Duurzaam GWW waar veel organisaties op vastlopen, namelijk de stap na het Ambitieweb en dan met name het concreet maken van de gekozen ambities. Het Ambitieweb maakt een visuele weergave van twaalf duurzaamheidsthema’s met daaraan drie gekoppelde ambitieniveaus.
Om inzicht te krijgen in hoe ze dit kunnen verbeteren, hebben de studenten vanuit de bestaande tools gekeken naar welke vragen ze scherp kunnen stellen om uit te vinden waar partijen tegenaanlopen wanneer ze werken met de uitwerking van de ambities uit het Ambitieweb naar concrete maatregelen. Daarnaast houdt de groep ook rekening met afspraken in landelijke doelstellingen, beleid en coalitieakkoorden. Hiermee kunnen ze inschatten welke duurzaamheidthema’s belangrijk zijn binnen verschillende gemeenten.
Break-out sessies
Na de presentaties van de studenten ging de groep uiteen in vier break-outsessies. In de verschillende groepen bespraken de aanwezigen waar zij tegenaanlopen bij het invullen van het Ambitieweb. Dit gaf waardevolle input voor de studenten om te verwerken in hun onderzoek. De volgende vragen kwamen naar voren:
Hoe zorgen we dat we niet bij elk project bij nul beginnen?
- Kunnen we bijvoorbeeld de omgevingswijzer projectoverstijgend maken en deze als basis gaan gebruiken voor de Ambitiewebsessie?
- En is er een web-based versie van het Ambitieweb waarin we de koppeling kunnen leggen met maatregelen en die we tegelijk als database over sessies (en organisaties) heen kunnen raadplegen?
Hoe zorgen we voor aansluiting tussen ambities en uitvoering?
- Is de web-based versie van het Ambitieweb daar inderdaad ondersteunend in?
- Of moeten we werken aan handelingskaders waarin uitvoeringskennis gekoppeld kan worden aan ambities (zoals richting van de gemeente Enschede)
Hoe zorgen we voor ‘eigenaarschap’? Gegeven dat eigenaarschap verdeeld is over bestuur, beleid en uitvoering.
- Geeft de matrix van de gemeente Enschede een handig houvast? Ook voor kleine gemeenten?
- Hoe dragen een goede voorbereiding en opvolging van een Ambitiewebsessie bij aan eigenaarschap? En hoe bereid je collega’ goed voor?
Hoe zorgen we dat kosten en sturen op laagste prijs niet al onze ambities in de ijskast zetten (en Ambitiewebsessies tot ‘moetje’ maken, zonder gevolgen)
- Is breder kijken dan euro’s mogelijk zonder het te ingewikkeld te maken? De milieukostenindicator is best complex.
- Kunnen we ook met voorbeelden ontkrachten dat duurzaam niet altijd duurder is (zoals hergebruik damwanden)? Kunnen we deze voorbeelden gemakkelijk vindbaar maken?
- De gemeente Enschede werkt momenteel met een CO2-berekeningstool om CO2-kosten mee te nemen in de inkoopafweging
CO2-Berekeningstool door Gemeente Enschede
In het tweede deel van de bijeenkomst presenteerde Sander Lubberhuizen een workshop over de CO2-berekeningstool ontwikkeld door de gemeente Enschede. Deze tool vertaalt circulaire keuzes naar CO2-uitstoot en helpt bij het identificeren van mogelijkheden om circulariteit te vergroten en de uitstoot te verminderen.
Vervolg en Inbreng Nieuwe Projecten
Aan het eind van de bijeenkomst blikten we vooruit op het nieuwe semester van de CHALLENGE dat in september 2024 begint. In het nieuwe semester kunnen andere overheden (gemeentes, waterschappen, provincies) een nieuw project inbrengen. Ook kunnen de overheden die meedoen aan de huidige CHALLENGE opnieuw meedoen door een ander project in te brengen om aan te werken.
Wil jij meer weten of ook een opdracht inbrengen in de CHALLENGE?
In de huidige CHALLENGE zijn de gemeente Enschede, gemeente Losser, gemeente Almelo, gemeente Oost-Gelre en Waterschap Vechtstromen aan de slag met een concreet vraagstuk.
Daarmee komt er nog geen einde aan de huidige CHALLENGE. Op 24 mei en 28 juni vinden de laatste twee sessies plaats van deze CHALLENGE. Daarna gaan we met de huidige deelnemers uitzoeken hoe we een volgende stap kunnen zetten in een uniforme aanpak.
