Op 14 maart 2024 vond in het kader van de Week van de Circulaire Economie het Inspiratie-event Circulair Oost-Nederland plaats. Tijdens dit goedbezochte evenement kwamen overheden, bedrijven en onderwijs samen om meer te weten te komen over het aankomende programma ‘Circulaire Waardeketens’.
Hans Hilbrands, directeur van Stichting Pioneering, trapte de bijeenkomst af. Hij werd opgevolgd door Koen Olde Hanter, Programmadeveloper bij TwenteBoard, die een inhoudelijke presentatie gaf over de circulaire economie in Twente. Koen legt uit dat Twente Board verschillende projecten en programma’s draait om ervoor te zorgen dat Twente voorbereid is op de toekomst. Zo wil de organisatie bijdragen aan het Bruto Twents Geluk.
Programma Circulaire Waardeketens
Vervolgens geeft Koen een uitleg van het programma ‘Circulaire Waardeketens’, dat momenteel wordt opgestart. Het project gaat lopen van 2024 tot en met 2028 en gaat concrete invulling geven aan de circulaire economie in de Twentse bouw- en infrasector. De visie van dit project is dat we – waar mogelijk – circulair moeten ontwerpen, demonteren en hergebruiken. Waar dit niet mogelijk is, moeten we hernieuwbare grondstoffen (zoals biobased) gebruiken. Dat betekent dat landbouwgronden meer ingezet moeten worden voor de productie van biobased materialen.
Het programma omvat drie programmalijnen, die tijdens workshops extra werden toegelicht. De centrale programmalijnen zijn: (1) het inrichten van een circulaire Twentse grondstoffenhub, (2) het oprichten van meerdere bouwkringlopen in Twente voor particulieren, en (3) het opzetten van biobased productieketens van land naar pand.
De Regio Deal Twente heeft middelen beschikbaar gesteld voor dit project in samenwerking met Twente Board. Initiatiefnemers van het eerste uur zijn De Land Bouwers, waterschap Vechtstromen, Rabobank, Building Balance, Pioneering en Tauw Foundation.
Workshop Twentse Materialen- en Grondstoffenhub
De Workshop Twentse Materialen- en Grondstoffenhub werd geleid door Jan Wienk van Pioneering en Mart Mensink van DuSpot. Omdat de aarde een gesloten systeem is waarin alles beperkt beschikbaar is, moeten we een manier vinden om deze beperkte beschikbaarheid zo in te zetten dat onze economie blijft werken. Circulariteit is daarbij essentieel. Om een circulaire waardeketen mogelijk te maken, is het van belang dat materialen die het einde van hun levensduur hebben bereikt, teruggebracht kunnen worden naar hun oorspronkelijke staat. Dit vereist een verschuiving van focus van het optimaliseren van bestaande systemen naar het voldoen aan de behoeften van de toekomst door middel van innovatie en creatieve oplossingen.
Een cruciale focus lag op de oprichting van de Twentse Bouw- en Infra Materialenhub, waarbij DuSpot een belangrijke rol speelt in het matchingsproces en ondersteuning krijgt van de Twente Board. Hierbij werd benadrukt dat hergebruik van materialen de eerste stap is naar een circulaire economie. Door de keten inzichtelijk te maken en samen te werken met opdrachtgevers en architecten, kan de impact worden vergroot en kan worden opgeschaald.

Workshop Biobased Productieketens
De workshop Biobased Productieketens werd geleid door Eric Versteeg van Twentse Bouwboeren en Boris Konings van Woningcorporatie Reggewoon. Eric startte de workshop met een uitleg over het de biobased productieketens die opgezet worden binnen het programma ‘Circulaire Waardeketens’. Hij benadrukt de voordelen van biobased bouwen met Nederlandse gewassen, zoals het opslaan van CO2 in gebouwen, het bieden van een nieuw verdienmodel voor boeren en het herstel van biodiversiteit. Ook geeft hij voorbeelden van gewassen die geschikt zijn voor de biobased productieketens.
Boris Konings van Reggewoon vertelde over hoe zij als woningcorporatie omgaan met CO2-impact. Woningcorporatie Reggewoon neemt duidelijke verantwoordelijkheid over een aantal stappen in de keten waar CO2 bij komt kijken. Eén van die stappen is bij de inkoop. Als woningcorporatie kunnen ze ervoor kiezen om materialen in te kopen met een minimale ecologische voetafdruk, zoals biobased materialen.


Workshop Bouwkringloop voor Particulieren
De workshop Bouwkringloop Twente werd onder leiding van Theo Matton van gemeente Enschede geïntroduceerd. Gemeente Enschede is aan het onderzoeken of de gemeente een Bouwkringloop kan opzetten waar particulieren (ongebruikte) bouwmaterialen kunnen hergebruiken die niet in te zetten zijn in grote projecten van aannemers.
Daarna nam Joran Straatman van de Bouwkringloop het stokje over van Theo. Joran nam de deelnemers mee in de gedachtegang van de bouwkringloop en de meerwaarde die het kan hebben in de circulaire economie. Het idee is om vanuit het onderzoek wat gemeente Enschede uitvoert, te ontdekken hoe er ook opgeschaald kan worden naar andere gemeenten in Twente.
Op bijvoorbeeld een bouwplaats wordt vaak uit ”gewoonte” materialen als afval bestempeld, terwijl hier zeker nog waarde in zit voor een particulier. Het zit in de werkwijze om restproducten bij het vuil te zetten in plaats van te kijken hoe het hergebruikt kan worden. Vaak worden argumenten dat het te veel geld óf tijd kost om het opnieuw te gebruiken genoemd. Natuurlijk is het enorm zonde van de verspilde materialen dat deze bij het afval belanden, terwijl een ander hier nog waarde in ziet. De vraag die met name aan de deelnemers werd gesteld is wat hún rol kan zijn in de Bouwkringloop.
