Tijdens de inspiratiesessies ‘Natuurinclusief bouwen in de praktijk, van denken naar doen!’ ontdekten professionals uit de bouwsector hoe natuurinclusiviteit een waardevolle rol kan spelen in hun projecten. Centraal stonden thema’s als biodiversiteit, klimaatadaptatie en duurzame stedenbouw. Deze sessies, georganiseerd op 15 en 22 november door Het Oversticht en ODIN Landschapsontwerpers in samenwerking met Pioneering, boden inspiratie en concrete handvatten.

Groene steden als oplossing voor klimaatuitdagingen

Roel Bosch, architect en adviseur bij Het Oversticht, deelde inspirerende inzichten over hoe vergroening bijdraagt aan gezondere en klimaatbestendige steden. Hij illustreerde hoe vergroening de waterhuishouding verbetert, steden koelt en tegelijkertijd de biodiversiteit versterkt. Aan de hand van verschillende voorbeelden, zoals het Stationplein Zwolle en het Geertuidenziekenhuis in Deventer, liet hij zien hoe slimme ontwerpen bijdragen aan een duurzame leefomgeving. Zijn boodschap was helder: ontwerp steden als parken en dorpen als landschappen.

Een opvallend punt van Roel was de 3-30-300-regel: drie bomen kunnen al het verschil maken in een zichtlijn, dertig procent groen draagt bij aan een leefbare wijk, en bewoners die binnen 300 meter toegang hebben tot groen ervaren meer welzijn en cohesie.

Lees meer inspirerende voorbeelden in de ruimtelijke verkenning Stad en Water Twente 2075. In deze verkenning is naar verschillende modellen gekeken voor hoe om te gaan met water in Twente.

Water als fundament voor natuurinclusief bouwen

Stefan Nijwening van Waterschap Vechtstromen maakte duidelijk dat waterbeheer essentieel is in een veranderend klimaat. Hij waarschuwde voor de toenemende droogteproblematiek in Twente, ondanks natte periodes zoals in 2024. De noodklok werd al eerder geluid door Vitens omdat de drinkwatervoorziening in Overijssel onder grote druk staat. Daarnaast worden de weersomstandigheden steeds extremer, met piekbuien en hittegolven.

Stefan legt uit dat het huidige watersysteem erop is ingericht om het water zo snel mogelijk af te voeren. Vroeger deed een druppel water er 9 dagen over om van de Dinkel naar de IJssel te komen, nu is dat slechts 9 uur.

Met projecten als Kristalbad en de Twentse Golf toonde Stefan hoe wateropslag niet alleen droogte kan bestrijden, maar ook steden en dorpen kan vergroenen. Zijn oproep: benut water als kans en investeer in klimaatbestendig bouwen, zodat Nederland voorbereid is op de toekomst.

Biodiversiteit aan de randen van dorpen

Op 15 november introduceerden Ruud Hesselink en Ramon Postma van ODIN landschapsontwerpers het ‘Recept voor onze randen’, een methodiek om biodiversiteit te herstellen aan de grenzen van dorpen. Door een multidisciplinair team samen te brengen – van ecologen tot planeconomen – en vier stappen te volgen, wordt de natuurlijke waarde van deze overgangszones versterkt. Hun fictivieve casus Hoge Zanden toonde hoe agrarisch landschap kan transformeren naar een veerkrachtige en biodiverse zone.

De stappen van het ‘Recept voor onze randen’:

• Stap 1: onderzoek het natuurlijke systeem
• Stap 2: vertel het verhaal van de plek
• Stap 3: ontwerp het ultieme natuurlandschap
• Stap 4: Pas het programma in

Op 22 november lichtte Gerdien Smit toe dat deze aanpak essentieel is voor dorpen, waar de natuur vaak onder druk staat. Ze wees op de alarmerende afname van egels, een icoon van biodiversiteit, en pleitte voor actie: “Waar raakt het je persoonlijk? Voor velen begint het bij de dieren in je directe omgeving.”

Handreiking voor streekeigen soorten

Julia Ruhl benadrukte het belang van inheemse beplanting bij natuurinclusief bouwen. Ze verwees naar handige bronnen zoals de NDFF Verspreidingsatlas en de Rassenlijst Bomen, die ontwerpers en beleidsmakers ondersteunen bij het kiezen van de juiste soorten. Inheemse planten versterken niet alleen de lokale biodiversiteit, maar zijn ook beter bestand tegen klimaatverandering.

Workshop: aan de slag met natuurinclusief bouwen

De middag sloot af met een interactieve workshop, waar deelnemers hun kennis direct toepasten op praktijkvoorbeelden. De bezoekers gingen met concrete casussen en een checklist van natuurinclusieve elementen aan de slag. In een kleine groep bepalen ze welke natuurinclusieve toepassingen geschikt zijn voor hun casus.

Bekijk hier de presentaties van de inspiratiesessie.

Leestips:

• Ruimtelijke verkenning Stad en Water 2075
  In deze verkenning is naar verschillende modellen gekeken voor hoe om te gaan met water in Twente.
• Deltaplan Ruimtelijke adaptatie.
  In het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie staan alle projecten en maatregelen die ervoor gaan zorgen dat Nederland in 2050 waterrobuust en klimaatbestendig is ingericht. Het bevat zeven ambities die beschrijven hoe gemeenten, waterschappen, provincies en het Rijk het proces van ruimtelijke adaptatie willen versnellen en intensiveren. (Rijksoverheid)
• Klimaatatlas Twente
  In de Klimaatatlas Twente vind je een uitgebreide set aan informatie over mogelijke klimaateffecten in Twente.
• NDFF Verspreidingsatlas
  NDFF Verspreidingsatlas is een naslagwerk met afbeeldingen en informatie over duizenden soorten die in de Nederlandse natuur voorkomen.
• Kennisdocument Basiskwaliteit Natuur
  Rapport waarin inhoudelijke en concrete maatregelen worden aangereikt die zowel in stedelijke als landelijke gebieden kunnen worden toegepast voor het bereiken van basiskwaliteit natuur.