De uitdagingen rondom de inrichting van onze leefomgeving groeien met de dag. Denk aan de enorme woningbouwopgave of de noodzakelijke vervangings- en renovatiewerkzaamheden aan infrastructuur. Tegelijkertijd zijn er ambitieuze doelen gesteld: klimaatneutraliteit en circulariteit in 2030 en 2050. Maar hoe bereiken we dit, terwijl de beschikbare capaciteit en budgetten steeds beperkter worden? 

Een ding is duidelijk: met de huidige lineaire en projectmatige werkwijze redden we het niet. Om deze complexe opgaven haalbaar te maken, moeten we overstappen op een integrale en opgavegerichte aanpak. Stichting Pioneering en de Universiteit Twente nemen het voortouw door masterclasses te organiseren, waarin zij overheden en ondernemers begeleiden in deze noodzakelijke transitie. 

Bekijk de presentatie.

De tweede Masterclass: Focus op integrale samenwerking 

Op 26 november 2024 vond de tweede Masterclass Integrale Aanpak plaats. Deze sessie ging dieper in op de vraag hoe belangrijke maatschappelijke transities – zoals klimaatbestendigheid, duurzaamheid, energietransitie en circulariteit – kunnen worden geïntegreerd in het dagelijks werk van overheidsorganisaties. Deelnemers, afkomstig uit zowel publieke als private sectoren, spraken open over hun uitdagingen, inzichten en mogelijke oplossingen. 

De centrale vraag: hoe zorgen we ervoor dat beleid niet blijft steken in ambitie, maar wordt vertaald naar concrete acties? De antwoorden werden gezocht in een integrale aanpak. 

Wat maakt een aanpak écht integraal? 

Een opgavegerichte aanpak draait om het verbinden van disciplines, stakeholders en processen. Tijdens de masterclass kwamen drie kernprincipes naar voren: 

1. Stakeholderintegratie: Een breed scala aan belanghebbenden, van interne afdelingen tot externe partners, moet vanaf het begin worden betrokken. Samenwerking is cruciaal voor een gedeeld doel. 

1. Horizontale en verticale integratie: 

• Horizontaal: Verschillende disciplines en afdelingen werken samen aan een gemeenschappelijke opgave. 

• Verticaal: Strategische doelen worden direct en transparant vertaald naar operationele projecten. 

1. Praktische hulpmiddelen: De 2×2-matrix van Hans Boes werd gepresenteerd als een bruikbaar model om routes naar meer integratie te visualiseren. Deze matrix helpt organisaties bij het kiezen van de juiste aanpak, afhankelijk van hun situatie en mate van samenwerking. 

Uitdagingen op de weg naar integratie 

Deelnemers deelden verschillende knelpunten die ze in hun werk tegenkomen: 

• Ambities zonder actie: Veel organisaties hebben heldere beleidsdocumenten, maar de vertaling naar de praktijk schiet tekort. De werkvloer blijft vaak vasthouden aan projectmatige werkwijzen. 

• Gebrek aan uniformiteit: Verschillende projectleiders hanteren uiteenlopende methodieken. Dit leidt niet alleen tot inconsistente resultaten, maar ook tot inefficiëntie. 

• Slechte aansluiting met beheerders en netbeheerders: Wensen van beheerders worden onvoldoende verwoord en opgenomen in projecten. Bovendien ontstaan vertragingen doordat netbeheerders vaak pas laat betrokken worden, wat niet past binnen een integrale aanpak. 

• Budgettaire belemmeringen: Gescheiden budgetten maken het lastig om integrale oplossingen te realiseren. Zonder flexibiliteit blijven mogelijkheden onbenut. 

• Gebrek aan monitoring: Doelen worden vaak niet goed geëvalueerd, waardoor organisaties niet kunnen bijsturen en kans op ‘doelerosie’ ontstaat. 

De rol van cultuur en verantwoordelijkheid 

Een ander thema dat veelvuldig werd genoemd, is de organisatiecultuur. Innovatieve werkwijzen worden niet altijd omarmd, deels door een gebrek aan urgentiegevoel en duidelijkheid over verantwoordelijkheden. Wie bepaalt bijvoorbeeld welke prioriteiten voorrang krijgen? Hierin kan de afdeling Assetmanagement een coördinerende rol spelen. Met overzicht over de gehele opgave kan deze afdeling helpen bij het verbinden van disciplines en het stroomlijnen van processen. 

Kansen voor verbetering 

Hoewel de uitdagingen groot zijn, bieden ze ook kansen: 

• Ontschotten van budgetten: Flexibelere toewijzing van middelen kan samenwerking bevorderen en integrale oplossingen ondersteunen. 

• Training en begeleiding: Medewerkers hebben behoefte aan tools en kennis om de opgave als geheel te overzien en keuzes te maken die passen binnen een integrale aanpak. 

• Betere monitoring: Door tussentijds doelen te evalueren en resultaten terug te koppelen, kan de effectiviteit van beleid worden verbeterd. 

Conclusie: Samenwerken aan een nieuwe standaard 

De tweede Masterclass Opgavegerichte Aanpak heeft waardevolle inzichten opgeleverd over hoe organisaties kunnen evolueren naar een meer integrale werkcultuur. Er liggen duidelijke kansen in het beter afstemmen van lange termijn plannen, het ontschotten van budgetten en het versterken van monitoring en besluitvorming. 

De sleutel tot succes ligt in samenwerking. De afdeling Assetmanagement kan hierin een centrale rol spelen, door het overzicht te behouden en verschillende disciplines met elkaar te verbinden. Samen bouwen we aan een leefomgeving die niet alleen voldoet aan de eisen van vandaag, maar ook voorbereid is op de uitdagingen van morgen.