Terugblik: Symposium Challenge Circulaire Waardeketens

Op vrijdag 24 januari 2025 vulde het Harrie Bannink Theater van Hogeschool Saxion zich met studenten, overheden en ondernemers voor het symposium van de Challenge Circulaire Waardeketens Twente. Tijdens dit evenement presenteerden studenten van het Smart Solutions Semester hun resultaten na een half jaar intensief onderzoek naar de integratie van circulariteit in de ontwerpfase van opgaven van opgaven in de openbare ruimte. 

Egbert-Jan Pasman, docent Civiele Techniek en begeleider van het Smart Solutions Semester, opende de middag. Projectleider Jan Wienk nam het publiek vervolgens mee in de reis van het programma Infra Futurelabs, dat sinds 2021 actief is en heeft geleid tot de huidige Challenge Circulaire Waardeketens. Het programma richt zich op samenwerking tussen onderwijs, overheden en ondernemers om circulariteit te stimuleren in de openbare ruimte en infrastructuur. 

Kennisnavigator voor gemeente Losser en Oldenzaal 

De eerste groep werkte aan casussen van gemeente Losser en Oldenzaal. Ze onderzochten wat de gemeenten intern kunnen aanpassen om meer circulariteit toe te passen in opgaven in de openbare ruimte.   

Uit het onderzoek blijken diverse knelpunten: circulariteit wordt vaak laat in projectfases overwogen, er ontbreekt een uniforme definitie, aannemers en deskundigen worden te laat betrokken, en er is geen verplicht beleid voor circulair bouwen. Om deze uitdagingen aan te pakken, zijn drie oplossingsrichtingen geformuleerd: het ontwikkelen van een uniforme definitie van circulariteit, het organiseren van masterclasses, en het creëren van communicatiemiddelen voor draagvlak onder bewoners. 

Beslisboom: Circulariteit integreren in GWW-projecten 

De tweede groep richtte zich op opdrachtgevers Gemeente Almelo, Gemeente Twenterand en Waterschap Vechtstromen. Zij ontwikkelden een beslisboom om circulariteit minder afhankelijk te maken van pilotprojecten en meer gestructureerd te integreren in beleids- en werkprocessen. 

De beslisboom bevat vijf niveaus, van nauwelijks aandacht voor circulariteit tot volledige integratie. Door stapsgewijs vragen te beantwoorden, kunnen organisaties eenvoudig bepalen welke vervolgstappen nodig zijn om verder te verduurzamen. Het model helpt beleidsmakers om circulaire keuzes te maken en stimuleert een gefaseerde aanpak.  

Veranderingsmanagement: Beleid & bewustzijn 

De volgende projectgroep heeft gewerkt aan casussen van gemeente Hengelo en gemeente Hof van Twente. Ze brachten het huidige proces in kaart met behulp van een flowchart. Het werd duidelijk dat er, om naar een circulair proces te komen, grote aanpassingen moeten worden gedaan in het huidige proces. Op basis van theorieën over veranderingsmanagement, was de aanbeveling van de groep om met twee onderdelen van het proces te starten, namelijk het beleid en bewustwording rondom circulariteit.  

Communicatie en ontwerpproces 

De laatste groep splitste hun onderzoek op in twee onderdelen. Voor Gemeente Oost Gelre lag de focus op communicatie rondom circulariteit, terwijl bij Gemeente Enschede het ontwerpproces centraal stond. 

Voor Oost Gelre adviseerden de studenten een interne kennisbank op te zetten met richtlijnen, subsidies en contactpersonen om communicatie tussen afdelingen te verbeteren. Bij Enschede bleek dat de verantwoordelijkheid voor circulariteit niet duidelijk belegd is. Hun advies was om deze verantwoordelijkheid neer te leggen bij de afdelingen Stadsingenieurs en Ontwerp en meer kennisdeling tussen afdelingen te organiseren. 

Expertpanel

Na alle presentaties van de studenten nam het expertpanel, bestaande uit Bram Entrop (Saxion), Sander Lubberhuizen (Gemeente Enschede) en Jeroen Grondman (DuSpot), het woord. Zij benoemden dat er een goede uitwisseling was van informatie tussen de projectgroepen. Hierdoor hebben ze gezamenlijk een mooi beeld geschetst van hoe een ontwerpproces bij een gemeente eruit kan zien. Het werd opnieuw duidelijk dat het integreren van circulariteit in het werkproces een organisatievraagstuk is en geen technisch vraagstuk. Er was dan ook veel aandacht voor de processen in elk onderzoek.  

 

Marktborrel en afsluiting 

Egbert-Jan Pasman sloot het symposium kort af, waarna de bezoekers zich verplaatsten naar de borrel in marktopstelling. Hier konden zij in gesprek gaan met de studentengroepen en vragen stellen over de gepresenteerde onderzoeken.

Vervolg: Challenge Aanbesteden, Samenwerken en Organiseren 

Met dit symposium werd de Challenge Circulaire Waardeketens Twente succesvol afgerond, maar er ligt alweer een nieuwe uitdaging klaar. Vanaf februari 2025 verschuift de focus naar circulair aanbesteden, samenwerken en organiseren. 

De volgende challenge heeft een andere vorm. In plaats van studenten te koppelen aan casussen van opdrachtgevers, gaan opdrachtgevers, ondernemers en studenten de volgende challenge samen aan de slag met vraagstukken.  

Gerelateerde programma’s

De Challenge Circulaire Waardeketens is een activiteit binnen het programma Infra Futurelabs en Circulaire Waardeketens. Infra Futurelabs Overijssel is opgezet door Stichting Pioneering, Provincie Overijssel en Bouwend Nederland. In dit programma wordt ernaar gestreefd om in Overijssel voor de GWW een circulair systeem op te zetten om de klimaatdoelstellingen van 2030 en 2050 te behalen.

Circulaire Waardeketens is een programma van Twente Board gefinancierd vanuit de Regiodeal. Het consortium bestaat uit De Land Bouwers, Waterschap Vechtstromen, Rabobank, TAUW Foundation, Building Balance, Twentse Bouwboeren en Pioneering.

Meer weten? Neem contact op

Gerelateerde projecten

Lees het laatste nieuws