Op 19 september 2024 kwamen ruim 100 bezoekers samen in Connect-U, Enschede, voor het symposium ‘Van Land tot Pand’. De dag draaide om biobased bouwen en de rol daarvan in de transitie naar een circulaire economie. Experts vertelden hoe biobased bouwen de bouwsector al transformeert en wat we in de toekomst nog kunnen verwachten. De deelnemers volgden ook workshops waarin de praktische aspecten van biobased bouwen werden verkend en toegepast.
Circulaire waardeketens
Deze bijeenkomst werd georganiseerd in het kader van het programma ‘Circulaire Waardeketens’, uitgevoerd vanuit de Regio Deal. Twentse Bouwboeren is als partner verantwoordelijk voor één van de programmalijnen binnen dit initiatief:het opzetten van zeven, sluitende biobased productieketens in Twente, waarbij de verwerking van biobased gewasstromen lokaal plaatsvindt. Hiermee wordt een eerlijk en duurzaam verdienmodel geboden voor agrariërs. Naast het sluiten van de ketens is er ook aandacht voor toepassings- en veiligheidsvraagstukken, wat bijdraagt aan de bekendheid en het gebruik van biobased materialen.
Lees hier meer over Circulaire Waardeketens
STAWEL: 4 vezelgewassen
Voorafgaand aan het middagprogramma werd een kleine groep bezoekers verwelkomd bij STAWEL voor een bezoek aan een proefperceel met 4 verschillende vezelgewassen. Na een korte introductie door Janneke Paalhaar kregen de bezoekers een rondleiding langs de gewassen. Bij elk gewas werd uitleg gegeven over de groei, bewerking op het land en verwerking tot vezelproduct:
- Olifantengras / Miscanthus door Erik Langenkamp
- Vezelhennep door Gerard Hosper
- Vlas doorTrix Niesthoven
- Zonnekroon / Silphie door Fraukje Roeleveld (STAWEL)
Gewas-product expo: kansen voor biobased (ver)bouwen in beeld
Bij aankomst bij Connect-U kregen de bezoekers eerst de gelegenheid om door de gewas-product expo van Building Balance te lopen. Deze tentoonstelling biedt een overzicht van veelbelovende Nederlandse biobased bouwketens voor gewassen zoals vezelhennep, miscanthus, vlas en graanstro. De expositie toont de vezelgewassen, halffabricaten en eindproducten. In de expositie wordt duidelijk waar deze gewassen worden verbouwd, hoe dat in zijn werk gaat, en wat de opbrengsten en de CO2-opname zijn. Daarnaast wordt duidelijk welke bouwmaterialen uit deze gewassen kunnen worden vervaardigd.
Opening en presentaties mogelijkheden biobased bouwen
Het symposium werd afgetrapt door wethouder Niels van den Berg. Hij sprak een warm hart uit naar het initiatief. Na de opening volgden twee keynote-presentaties over de mogelijkheden van biobased materialen in de bouw. Pascal Leboucq van Biobased Creations besprak verschillende projecten van hun studio, die gespecialiseerd is in biobased materialen voor installaties en creaties. Vervolgens vertelde Theo de Bruijn van IAA Architecten over zijn visie op de toekomst van biobased bouwen en de drempels die geslecht moeten worden.
Na een korte pauze konden de bezoekers aansluiten bij twee van de vijf verschillende workshops.
Bekijk hier deel 1, hier deel 2 en hier deel 3 van de presentatie van Pascal
Bekijk hier de presentatie van Theo
Workshop: Naar een toekomstbestendige uitvraag
Jan Willem van de Groep van Building Balance, Bas Pietersen van Woningcorporatie Domijn en Arturo Calvino Alonso van Startblock gaven inzicht in toekomstbestendig uitvragen onder leiding van Janine Swaak van Pioneering. Ze bespraken hoe een toekomstbestendige uitvraag eruit kan zien en hoe biobased materialen hierin heel goed meegenomen kunnen worden.De groep gaat met elkaar in gesprek over tijdige en transparante samenwerking tussen opdrachtgever en markt.
Bekijk hier de presentatie.
Workshop: Biobased materialen in je volgende project? Hoe dan?
Tijdens deze workshop gaven Eric Versteeg van Twentse Bouwboeren en Frances Swets van Building Balance informatie over de technische mogelijkheden van biobased materialen. Meerdere alternatieven voor traditionele (fossiele) materialen werden toegelicht. Daarnaast gaf deze workshop inzicht in hoe via de aanbesteding van woningbouwprojecten de mate van biobased toepassingen in een project beinvloed kan worden. Uit de reacties kwamen interessante inzichten voort, maar ook een aantal concrete projecten van gemeenten waarbij de ambitie is om biobased materialen toe te passen. De komende periode wil Eric Versteeg vanuit Twentse Bouwboeren deze partijen ondersteunen bij het verder organiseren van deze projecten.
Bekijk hier deel 1 van de presentatie en hier deel 2.
Workshop: Ontwerpen voor een biobased leefomgeving
Tim Bachmayer van Gemeente Enschede en Nathalie Groot Kormelink van Sparc Architecture gaven een workshop over hoe je het gebruik van van biobased materialen al kan integreren in de ontwerpfase. Ze bespraken hoe materiaalkeuzes doorwerken op stedenbouwkundig en architectonisch niveau.
Bekijk hier de presentatie.
Workshop: Toekomstbestendig Circulair & Biobased Bouwen
Hans Hilbrands van Pioneering, Gerrit Buitenhuis van TNO en Herwin Voorteman van BIM4ALL gingen aan de hand van praktijkcases het gesprek aan met de bezoekers over de rol van digitalisering in circulaire waardeketens en bouwprocessen. De deelnemers ontdekten hoe digitalisering een hulpmiddel kan zijn om ook in de toekomst van circulaire en biobased materialen gebruik te maken.
Bekijk hier de presentatie van TNO en hier de presentatie van BIM4ALL.
Workshop: Plant als inblaasinstallatie
Erik Langenkamp, teler miscanthus, Marcel van Haren van Takkenkamp en Janneke Paalhaar van Twentse Bouwboeren vertelden over de teelt van miscanthus en lieten zien hoe dit soort vezels (graanstro of miscanthus) in de praktijk worden ingeblazen in bestaande daken als biobased isolatiemateriaal.
Afsluiting
Wethouder Jeroen Diepenmaat (gemeente Enschede) en beleidsmedewerker Nico de Boer van Provincie Overijssel sloten de dag af met een oproep aan gemeenten in Twente om de biobased keten gezamenlijk te versterken. Na een inspirerende middag werd het symposium afgesloten met een borrel, waar deelnemers de dag samen afrondden.
Circulaire Waardeketens is een programma van Twente Board gefinancierd vanuit De Regio Deal van Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Het consortium bestaat uit De Land Bouwers, Waterschap Vechtstromen, Rabobank, TAUW Foundation, Building Balance, Twentse Bouwboeren en Pioneering.
Meer over de programmalijn ‘Biobased Waardeketens’
Wil je op de hoogte blijven van de programmalijn ‘Biobased Waardeketens’? Meld je dan aan voor de nieuwsbrief van de Twentse Bouwboeren via deze link.